Ornijduumijd
Persovntiäđui kieđâvuššâm
Persovntiäđui kieđâvuššâm uáivild ovdâmerkkân persovntiäđui nuurrâm, siäiluttem, kevttim, sirdem já luovâttem. Persovntiäđoid čyeccee puoh tooimah persovntiäđui kieđâvuššâm vuáváámist persovntiäđui sikkomân láá persovntiäđui kieđâvuššâm.
Persovntiäđuh láá puoh tiäđuh, moh lohtâseh tubdum ulmui tâi ulmui, kiäm puáhtá tubdâđ. Persovntiäđuh láá ovdâmerkkân nommâ, puhelinnummeer, sajadâhtiäđuh já ááhui já äijihij genetiikláid puácuvuođáid kyeskee tiäđuh.
Registertuállee lii olmooš tâi ornijdume, mii miäruštâl, ete mon tárguttâsân já maht persovntiäđuh kieđâvuššojeh. Registertuállee puáhtá leđe ovdâmerkkân servi, mii norá tiäđuid jesânijnis; pyecceeviäsu, mii kieđâvuš pyeccei tiäđuid, nettikävppi teikâ sosiaallii media palvâlus.
Persovntiäđui kieđâvuššee lii olmooš tâi ornijdume, mii kieđâvuš persovntiäđuid registertuállee peeleest. Persovntiäđui kieđâvuššee puáhtá leđe ovdâmerkkân nube irâttâs markkânistem tipšoo markkânistemtoimâttâh tâi IT-palvâlusfällee, kiäst lii peessâm registertuállee persovntiäđoid.
Tiätusyejiprinsiipeh persovntiäđui kieđâvušmist
Persovntiäđui kieđâvušmist kalga nuávdittiđ ain tiätusyejilahâasâttem miäldásijd tiätusyejiprinsiipijd.
Tiätusyejiprinsiipij mield persovntiäđuid kalga
- kieđâvuššâđ laavâ mield, ääši mield já registeristum ulmuu háárán čoođâčyevvee vuovvijn
- kieđâvuššâđ luáttámušlávt já torvolávt
- nuurrâđ já kieđâvuššâđ tiätu-, eidusii já lavâlii tárguttâs várás
- nuurrâđ tuš tárbulii mere persovntiäđui kieđâvuššâm tárguttâs háárán
- peividiđ ain táárbu mield ‒epitärhis já puástu persovntiäđuid kalga sikkođ tâi vuoigiđ ájáttâlhánnáá
- siäiluttiđ häämist, mast registeristum ulmuu puáhtá tubdâđ tuš nuuvt kuhháá ko lii tárbu tiäđuikieđâvuššâm tárguttâsâi olášuttem várás.
Tiätusyejivuoigâdvuođah
Ko registertuállee kieđâvuš persovntiäđuid, te tot kalga huolâttiđ registeristum ulmui tiätusyejivuoigâdvuođâi olášuumeest. Tot kalga meid älkkeedittiđ registeristum ulmuu vuoigâdvuođâi kevttim.
Tiätusyejiasâttâs mield registeristum ulmust lii vuoigâdvuotâ
- finniđ tiäđuid jieijâs persovntiäđui kieđâvušmist
- uápásmuđ tiäđoid
- vuoigiđ tiäđuid
- sikkođ tiäđuid já šoddâđ vájáldittum
- raijiđ tiäđui kieđâvuššâm
- sirdeđ tiäđuid vuáháduvâst nuubán
- vuástálistiđ tiäđui kieđâvuššâm
- leđe kartâhánnáá automaatlii miärádâstoohâm čuosâttâhhân.
Registeristum olmooš ij paste kevttiđ puoh vuoigâdvuođâid puoh tiilijn. Tilán vaaikut ovdâmerkkân tot, mon vuáđuld persovntiäđuh kiävttojeh.
Tiätutorvoluávkkáámeh
Mii lii persovntiäđui tiätutorvoluávkkám?
Persovntiäđui tiätutorvoluávkkám uáivild tábáhtus, mon čuávumuššân persovntiäđuh tuššâduvvojeh, láppojeh, nubásmeh, persovntiäđuh luovâttuvvojeh lovettáá tâi toid piäsá kieđâvuššâđ peeli, mast ij lah kieđâvuššâmvuoigâdvuotâ.
Tiätutorvoluávkkáámist puáhtá čuávvuđ ovdâmerkkân persovntiäđui kocceemääpi monâttem, identiteet suáládem tâi piätus, peggim vahâgittem tâi pseudonymisistum tâi tagarij persovntiäđui, moh láá syeligâsâstoollâmkenigâsvuođâ vuálásiih, almosin puáttim.
Dokumentist persovntiäđui puoh tiätutorvoluávkkáámeh
Sehe registertuállee já persovntiäđui kieđâvuššee kalga suoijiđ persovntiäđuid tienuuvt, ete suoijimtooimah västideh persovntiäđui kieđâvušmân lohtâseijee riiskâ. Lasseen registertuállee kalga varriidâttâđ máhđuláid tiätutorvoluávkkáámáid rähtimáin toimâravvuid tiätutorvoluávkkámtiilij várás. Tiätutorvoluávkkáámáid kalga pasteđ reagistiđ nuuvt jotelávt ko máhđulâš.
Registertuállee kalga árvuštâllâđ, ete mon tääsi riskâ tiätutorvoluávkkáámist šadda ton čuosâttâhhân orroo ulmuid. Riiskâ tääsi miäruštâl taid tooimâid, moid registertuállee kalga riemmâđ.
Dokumentist persovntiäđui puoh tiätutorvoluávkkáámijd sehe toi vaikuttâsâid já olášuttum tivvoo tooimah tast peerusthánnáá, ete moh tooimâid tiätutorvoluávkkáámist loopâst čuávuh. Dokumentistemkenigâsvuođâ tâi almottâs tovâhánnáá kyeđđim lii tiätusyejiasâttâs vuástásâš. Tot puáhtá jođettiđ tiätusyejiasâttâsâst miäruštâllum čuávumuššáid.
Almoot kocceemvirgeomâhâžân 72 tijme siste
Persovntiäđui tiätutorvoluávkkáámist kalga almottiđ kocceemvirgeomâhâžân, jis luávkkám puáhtá tovâttiđ riiskâ luándulij ulmui vuoigâdvuođáid já rijjâvuođáid. Suomâst kocceemvirgeomâhâžžân tuáimá tiätusyejiváldálii toimâttâh.
Persovntiäđui tiätutorvoluávkkáámist kalga almottiđ tiätusyejiváldálii toimâttâhân tušes ájáttâlhánnáá já máhđulâšvuođâi mield 72 tijme siste tast, ko registertuállei lii puáttám tiätu tiätutorvoluávkkáámist. Persovntiäđui kieđâvuššee kalga almottiđ tiätutorvoluávkkáámist vistig registertuállei, jis ij lah sierâ soppum, ete kieđâvuššee puáhtá almottiđ tiätutorvoluávkkáámijn njuolgist tiätusyejiváldálii toimâttâhân. Ovdâsvástádâs almottâs tohâmist siäilu kuittâg registertuállest.
Jis almottâs ij tohhuu 72 tijme siste, te registertuállee kalga toimâttiđ tiätusyejiváldálii toimâttâhân vuáđustâllum čielgim.
Kuás persovntiäđui tiätutorvoluávkkáámist almottuvvoo registeristum ulmui?
Persovntiäđui tiätutorvoluávkkáámist kalga almottiđ registeristum ulmui, jis tot tuođânálásávt toovât ollâ tääsi riiskâ suu vuoigâdvuođáid já rijjâvuođáid. Registertuállee kalga talle almottiđ ääšist tušes ájáttâlhánnáá, vâi registeristum ulmust lii máhđulâšvuotâ suoijiidâttâđ ovdâmerkkân kiddiimáin luáttukoortâs.
Piejâ almottâsân taid tiäđuid:
- čielgâ kuvvim persovntiäđui tiätutorvoluávkkáámist
- tiätusyejivästideijee nommâ já ohtâvuotâtiäđuh teikâ eres ohtâvuotâsaje, kost puáhtá finniđ lasetiäđuid
- persovntiäđui tiätutorvoluávkkám tuođânálásiih čuávumušah
- tooimah, maid registertuállee lii iävtuttâm tâi maid tot lii jo olášuttâm; táárbu mield meid tooimah máhđulij háittuvaikuttâsâi kepidem várás.